امنیت کاربر و نقش ها در اوراکل

امنیت کاربر و نقش ها در پایگاه داده اوراکل

امنیت کاربر و نقش ها در پایگاه داده اوراکل از لایه‌های مختلفی تشکیل شده است که همه‌ی آنها با هدف محافظت از داده‌ها، کنترل دسترسی‌ها، و مدیریت تهدیدات و مخاطرات امنیتی طراحی شده‌اند.

اوراکل ابزارها و ویژگی‌های متنوعی را برای کنترل دسترسی به داده‌ها، مجوزها و تنظیمات امنیتی فراهم می‌کند.

امنیت کاربران و نقش‌ها در پایگاه داده اوراکل از اهمیت بالایی برخوردار است و با استفاده از سازوکارهای دقیق احراز هویت و مجوزدهی انجام می‌شود.

ابتدا کاربران با استفاده از روش‌های احراز هویت مانند رمز عبور و احراز هویت چندعاملی (MFA) شناسایی می‌شوند تا دسترسی به پایگاه داده برای افراد غیرمجاز مسدود شود.

سپس اوراکل با تعریف مجوزها و نقش‌ها (شامل مجوزهای سیستمی و شیء‌ای) سطح دسترسی کاربران به منابع پایگاه داده را تعیین می‌کند.

این نقش‌ها به مدیران اجازه می‌دهند تا به‌صورت سازمان‌یافته و ایمن، دسترسی کاربران را به اشیاء و عملیات خاص محدود کنند و از این طریق امنیت داده‌ها را تضمین نمایند.

در این مقاله، به بررسی اصول امنیتی پایگاه داده اوراکل و همچنین ایجاد کاربران و نقش‌ها (Roles) برای کنترل دسترسی در آن می‌پردازیم.

لایه های امنیت کاربر و نقش ها در اوراکل

امنیت در اوراکل به چندین لایه تقسیم می‌شود که شامل کنترل دسترسی کاربران، رمزنگاری داده‌ها، حسابرسی و مکانیزم‌های امنیتی پیشرفته است.

این ابزارها و امکانات امنیتی، اوراکل را به یکی از امن‌ترین گزینه‌ها برای مدیریت داده‌ها و اطلاعات سازمانی تبدیل کرده است.

• کنترل دسترسی (Access Control)

  کنترل دسترسی کاربران در اوراکل یکی از اولین و مهم‌ترین مراحل در تأمین امنیت پایگاه داده است.
  این کنترل دسترسی شامل موارد زیر است:

  • احراز هویت کاربران (Authentication)

    احراز هویت یا شناسایی کاربران، فرآیندی است که طی آن مطمئن می‌شویم کاربر ورودی همان فرد مورد نظر است.
    احراز هویت در اوراکل معمولاً با استفاده از رمز عبور انجام می‌شود.
    همچنین، امکان استفاده از احراز هویت چندعاملی (MFA) و پروتکل‌های دیگری مانند LDAP و Kerberos برای افزایش امنیت وجود دارد.

  • مجوزها و نقش‌ها (Authorization)

    مجوزها سطح دسترسی کاربران را مشخص می‌کنند. اوراکل دو نوع مجوز اصلی دارد:

    • مجوزهای سیستمی

      این مجوزها به کاربران امکان اجرای عملیات در سطح کل پایگاه داده را می‌دهند؛ مانند ایجاد یا حذف جداول و کاربران.

    • مجوزهای شیء‌ای

      این مجوزها به کاربران اجازه می‌دهند عملیات خاصی را روی اشیاء مشخصی انجام دهند؛ مانند دسترسی به جداول، ویوها، و توابع.

• رمزنگاری داده‌ها (Data Encryption)

  رمزنگاری داده‌ها برای محافظت از داده‌های حساس در برابر دسترسی غیرمجاز بسیار مهم است.
  اوراکل چندین گزینه برای رمزنگاری ارائه می‌دهد:

  • Transparent Data Encryption (TDE)

    TDE به طور خودکار داده‌ها را در سطح جدول یا ستون رمزنگاری می‌کند.
    این قابلیت برای محافظت از داده‌ها در صورت دسترسی فیزیکی به فایل‌های پایگاه داده بسیار مفید است.

  • Network Encryption

    رمزنگاری شبکه برای محافظت از داده‌ها در زمان انتقال بین سرور و کلاینت استفاده می‌شود تا داده‌ها از حملات شنود محافظت شوند.

•  حسابرسی و ثبت رویدادها (Auditing)

  حسابرسی یکی از اجزای مهم امنیت در پایگاه داده اوراکل است و به شما امکان می‌دهد تا فعالیت‌های کاربران را در پایگاه داده رصد کنید و ثبت کنید.
  این ویژگی به شناسایی دسترسی‌های غیرمجاز و بررسی اقدامات مشکوک کمک می‌کند.

• Virtual Private Database (VPD)

  VPD به شما این امکان را می‌دهد که سیاست‌های امنیتی در سطح ردیف (Row-level Security) تعریف کنید.
  این قابلیت باعث می‌شود که کاربران فقط به داده‌هایی دسترسی داشته باشند که مجوز مشاهده آنها را دارند.
  این ویژگی مخصوصاً در شرایطی که نیاز به چندین سطح امنیتی و دسترسی تفکیکی دارید مفید است.

• Oracle Label Security (OLS)

  OLS یک ابزار امنیتی برای اعمال سیاست‌های طبقه‌بندی و برچسب‌گذاری امنیتی در داده‌هاست.
  با استفاده از OLS، می‌توانید سطوح دسترسی مختلفی برای کاربران بر اساس حساسیت داده‌ها تعیین کنید.

• سیاست‌های رمز عبور

  اوراکل امکان سیاست‌های رمز عبور پیچیده و تنظیمات انقضای رمز عبور را فراهم کرده است.
  این ویژگی‌ها به شما کمک می‌کنند تا کنترل بهتری بر دسترسی کاربران و ایمنی حساب‌های کاربری داشته باشید.

ایجاد کاربران در پایگاه داده اوراکل

برای کنترل بهتر دسترسی به پایگاه داده و تعریف سطح دسترسی برای کاربران، اوراکل امکان ایجاد کاربران جداگانه را فراهم می‌کند.

هر کاربر می‌تواند دارای نقش‌ها و مجوزهای خاص باشد که دسترسی او را به اشیاء پایگاه داده محدود می‌کند.

مراحل ایجاد کاربر در اوراکل

• ورود به محیط SQL*Plus یا SQL Developer

ابتدا باید به عنوان مدیر یا کاربری با مجوزهای بالا به پایگاه داده اوراکل متصل شوید.

• ایجاد کاربر با دستور CREATE USER

برای ایجاد یک کاربر جدید از دستور CREATE USER استفاده می‌کنید. در اینجا یک مثال ساده آورده شده است:

CREATE USER user_name IDENTIFIED BY password;

این دستور کاربری به نام user_name با رمز عبور password ایجاد می‌کند.

• اعطای مجوز به کاربر جدید

بعد از ایجاد کاربر، باید مجوزهای لازم را به او اعطا کنید. این کار با استفاده از دستور GRANT انجام می‌شود. برای مثال:

GRANT CREATE SESSION TO user_name;

این دستور به کاربر جدید اجازه می‌دهد که به پایگاه داده متصل شود.

• تعیین فضای اختصاص داده شده به کاربر

می‌توانید به کاربر جدید یک فضای اختصاص داده شده برای ذخیره‌سازی داده‌ها اعطا کنید:

ALTER USER user_name QUOTA unlimited ON tablespace_name;

ایجاد نقش‌ها (Roles) در اوراکل

نقش‌ها مجموعه‌ای از مجوزها هستند که به کاربران مختلف اختصاص داده می‌شوند. این قابلیت مدیریت سطح دسترسی‌ها را ساده‌تر و سازماندهی‌شده‌تر می‌کند. به جای اعطای مجوزهای مجزا به هر کاربر، می‌توانید یک نقش با مجموعه‌ای از مجوزها تعریف کرده و آن را به چندین کاربر اختصاص دهید.

مراحل ایجاد نقش در اوراکل

• ایجاد نقش با دستور CREATE ROLE

برای ایجاد یک نقش جدید از دستور CREATE ROLE استفاده می‌کنید. در اینجا یک مثال آورده شده است:

CREATE ROLE role_name;

 

🌟 آیا آماده‌اید تا در دنیای پایگاه داده‌ها بدرخشید؟ 🚀

با دوره آموزش پایگاه داده اوراکل ما، مهارت‌های ضروری را یاد بگیرید و به چالش‌های واقعی صنعت پاسخ دهید.

این دوره با محتوای عملی و آموزش‌های کاربردی به شما کمک می‌کند تا به یک متخصص در این حوزه تبدیل شوید و فرصت‌های شغلی جدیدی را کشف کنید.

برای شروع سفر یادگیری‌تان کلیک کنید!

• اعطای مجوزها به نقش

پس از ایجاد نقش، می‌توانید مجوزهای مورد نظر را به آن اضافه کنید:

GRANT CREATE TABLE, SELECT ANY TABLE TO role_name;

این دستور به نقش role_name اجازه می‌دهد که جداول جدید ایجاد کند و به جداول موجود دسترسی داشته باشد.

• اختصاص نقش به کاربران

پس از تعریف مجوزها برای نقش، می‌توانید این نقش را به کاربران اختصاص دهید:

GRANT role_name TO user_name;

این دستور نقش role_name را به کاربر user_name اعطا می‌کند و تمام مجوزهای مرتبط با آن نقش را به کاربر می‌دهد.

• لغو دسترسی نقش از کاربران

اگر بخواهید دسترسی یک نقش را از یک کاربر خاص بگیرید، می‌توانید از دستور REVOKE استفاده کنید:

REVOKE role_name FROM user_name;

مثال عملی از ایجاد نقش و کاربران

در این مثال، یک نقش جدید برای مدیران فروش ایجاد می‌شود و سپس این نقش به یک کاربر جدید اختصاص داده می‌شود.

-- ایجاد نقش مدیر فروش
CREATE ROLE sales_manager;

-- اعطای مجوزهای لازم به نقش
GRANT CREATE TABLE, SELECT, INSERT, UPDATE, DELETE ON sales TO sales_manager;

-- ایجاد کاربر جدید برای مدیر فروش
CREATE USER john IDENTIFIED BY john_password;

-- اختصاص نقش به کاربر
GRANT sales_manager TO john;

در این مثال

نقش sales_manager ایجاد می‌شود و مجوزهایی مانند ایجاد جدول و دسترسی به جدول فروش را دریافت می‌کند.
کاربری به نام john ایجاد می‌شود و نقش sales_manager به او اختصاص داده می‌شود.

حسابرسی و نظارت بر کاربران

حسابرسی فعالیت‌های کاربران، یک ابزار مفید برای نظارت بر دسترسی‌های کاربران و شناسایی اقدامات غیرمجاز است. اوراکل امکانات حسابرسی مختلفی فراهم می‌کند:

• حسابرسی استاندارد

با فعال کردن حسابرسی استاندارد، می‌توانید فعالیت‌هایی مانند ورود به پایگاه داده و اجرای دستورات خاص را ثبت کنید.

• حسابرسی بر اساس سیاست‌ها (Policy-based Auditing)

این روش حسابرسی به شما امکان می‌دهد سیاست‌های امنیتی پیچیده‌تری را تعریف کنید. برای مثال، می‌توانید فعالیت‌های خاصی را تنها برای کاربران مشخصی یا در شرایط خاصی حسابرسی کنید.

مثال حسابرسی از دسترسی به یک جدول حساس

در اینجا یک مثال از نحوه حسابرسی از دسترسی به یک جدول حساس مانند employees آورده شده است:

AUDIT SELECT ON employees BY ACCESS;

این دستور تمامی دسترسی‌های SELECT روی جدول employees را ثبت می‌کند.